INTRODUCTIE
Het Huis van Vermeer
De huizen en interieurs die Vermeer schilderde zien er sereen en strak uit. Alsof er niks gebeurde en het videobeeld even op pauze is gezet. De geportretteerden stralen rust uit. Een groot contrast met Vermeer’s eigen huishouden. Toen hij overleed had Johannes Vermeer nog tien jonge kinderen die overal in huis op bedden en matrasjes sliepen. De chaos en constante drukte die er in zijn eigen huishouden moet zijn geweest, is niet terug te zien op zijn schilderijen.
Op dit werk is de huiselijke bedrijvigheid wel te zien, net als de personages die Vermeer wereldberoemd maakten. Het melkmeisje, de geograaf, de muziekles, het meisje met de parel: ze komen allemaal bij elkaar in dit huis van Vermeer.
Het Anatomisch Theater
Een anatomische les in de Gouden Eeuw was een evenement. Een spektakel waar toegangskaartjes voor werden verkocht en waar een breed publiek op af kwam: van medici in opleiding voor wie het een verplichte les was, tot de notabelen van de stad, tot dronken gepeupel dat wel zin had in een uitje.
De hoofdrol was voor de ter dood veroordeelde en geëxecuteerde crimineel, wiens opengemaakte lijk in het midden van het theater lag.
Rembrandts “De anatomische les van dr. Tulp” is een fascinatie van de kunstenaar omdat het schilderij ook een verhaal vertelt dat niet te zien.
Wat gebeurt er buiten het kader van het beroemde werk?
De kostuums, de locaties, de attributen, de meubels: alles is precies zoals in de Gouden Eeuw. Een boeiende les in anatomie, geschiedenis en kunsthistorie ineen.
De Vrouwen van Rembrandt
In de zeventiende eeuw werd de positie van een vrouw voornamelijk bepaald door de kerk en door haar man. Een lastige tijd voor vrouwen die vaak in kwetsbare posities belandden. Maar er waren ook sterke koopmansvrouwen die een onafhankelijk leven leidden.
Sterk of kwetsbaar: mannen deden vrouwen in die tijd van alles aan en dat is terug te zien op Rembrandts schilderijen.
In dit werk komen de vrouwen uit Rembrandts privé-leven, de vrouwen uit zijn tijd en de vrouwen die hij afbeeldde samen in een apotheose van symboliek, licht en schaduw.
De personages, de kostuums, de dieren, de gebouwen en zelfs het eten: ze hebben allemaal betekenis in dit werk en zijn op een diepe laag met elkaar verbonden.
In Weelde Siet Toe
Een huishouden van Jan Steen is een rommelig en chaotisch huishouden, met veel gezelligheid. Er wordt gelachen, gedronken, gedanst en niemand let op de kinderen.“Soo de ouden songen, pijpen de jongen”: zoals de ouden zongen, piepen de jongen. Deze spreuk aan de muur van dit huishouden betekent dat de jongeren het foute gedrag van de ouderen overnemen. Wat dus ook gebeurt in dit huishouden.
Als een soort moraalridder gebruikte Jan Steen symboliek en dubbele bodems in zijn schilderijen om de maatschappij te waarschuwen: doe vooral niet zoals de mensen op mijn schilderijen! Pas op voor een verkwistend en luxe leven. Dat is wat ‘In Weelde Siet Toe’ ons vertelt.
De Delftse Donderslag
In 1654 opende Jan Steen een brouwerij annex taveerne in Delft. Vlak erna explodeerden de geheime kruitkelders van de Nederlanden. Een ramp van ongekende omvang die bekend staat als de ‘Delftse Donderslag’. Huizen, winkels en de lokale economie lagen plat, zo ook de omzet van de brouwerij van Jan Steen.
Evengoed was er behoefte aan drank, muziek en vermaak zoals het bijwonen van openbare keisnijdingen en andere handelingen door kwakzalvers.
De schilderijen van Jan Steen lijken gezellige, onschuldige taferelen uit het dagelijks leven. Kijk goed en zie hoe met ironie, humor en symboliek een serieuze boodschap wordt verkondigd. Dansen en drinken tussen de kruitdampen van de Delftse Donderslag?
Het Atelier van het Zuiden
Van links naar rechts kijkt dit werk als een reis door het leven van van Gogh.
Er zijn bekende en minder bekende personen te zien al reizend langs plekken in Nederland, België en Frankrijk die belangrijk waren in van Gogh’s leven.
Frankrijk is de eindbestemming. Daar was van Gogh misschien wel het gelukkigst en schilderde hij in heldere kleuren.
De kunstenaar heeft voor een intrigerend perspectief van binnenuit gekozen om de kijk van Vincent naar buiten te creëren. Zo is van Gogh’s turbulente en korte leven nog nooit bekeken.
De Nieuwe Verbeelding
Mondriaan is begonnen als figuratief schilder. Tijdens zijn zoektocht naar technieken en en materialen ging hij steeds abstracter werken. In dit werk is van links naar rechts zijn fascinerende transitie te zien.
Beginnend bij de molen van Gein helemaal links is stap voor stap te zien hoe Mondriaan steeds meer elementen wegliet en iedere associatie met de natuur wilde voorkomen. Hij gebruikte daarom alleen nog de primaire kleuren rood, blauw en geel, aangevuld met de niet-kleuren grijs, wit en zwart. Hij zette vlakken en lijnen op volgorde en was heel strikt in de vlakverdeling van zijn werken.
Die strenge vlakverdeling is ook te zien op dit werk: alles dat boven het water staat wordt exact weerspiegeld in het water. Eindigend in de spiegelende iconische wolkenkrabbers in New York waar Mondriaan overleed.