IGNORANCE IS BLISS
‘De komst van de fotocamera heeft ons allemaal in beeldhongerige wezens veranderd die de wereld niet zien voor wat ze is, maar als een ‘verzameling potentiële foto’s.’ De camera wordt een scherm tussen onszelf en de wereld: we hebben geen ervaringen meer, we maken foto’s.’
Susan Sontag
CORNUCOPIA
De Hoorn des Overvloeds
In de Griekse mythologie is de Cornucopia de hoorn van de geit Amalthea, die Zeus zoogde op Kreta.
Als dank zette Zeus haar aan de hemel als een sterrenbeeld en haar hoorn schonk de houder ervan alles wat hij of zij begeerde.
We leven in een tijd waarin bijna alles kan en bijna alles mag, met een overvloed aan mogelijkheden, keuzes, spullen en data. Maar de mechanismen die we hebben geleerd in tijden van schaarste kunnen ons niet helpen in tijden van overvloed.
Hoe kunnen we onze huidige uitdagingen, zoals de de veranderende aarde en de kloof tussen rijk en arm, benaderen vanuit een perspectief van overvloed? Kunnen we een omslag maken van nemen naar geven?
Na 75 jaar vrede, consumptiemaatschappij en globalisering vlakt de cultuur af. We leven in het onbehagen van een teveel aan keuzes, van een verlies aan rust, van stress en burn-out. We zien dat de rijkdom niet eerlijk is verdeeld en voelen ons schuldig en machteloos. We vernietigen ons milieu. Onze welvaart maakt ons niet gelukkig en we vinden het moeilijk om trots te zijn op onszelf.
Wij denken zo sterk in termen van schaarste dat we zelfs in deze tijden van welvaart nog altijd menen te moeten vechten voor een grote auto of een tweede huis. Waarom zijn we niet minder gaan werken?
Waarom is zelfs de tijd die we voor onszelf en onze vriendschappen overhouden, schaars geworden?
Cornucopia laat met het ruimtelijke beeld buiten het vastomlijnde kader van de foto zien dat er meer is dan de denkpatronen, opvattingen en gedragingen die we voor waar aannemen en waar we niet meer aan twijfelen. Het vraagt de kijker zich te bevragen wat er gebeurt buiten het bekende. De krachtige donkere vrouw die de welvaart in overvloed tot zich neemt, staat op wankele benen.
Buiten het kader
De basale foto is geen representatie van de werkelijkheid, maar toont het verhaal van de maker. Als fotografie de werkelijkheid niet kan tonen, maar enkel de hand van de meester, dan is zij beroofd van haar status als objectief medium. Het doet denken aan de schilderkunst die sinds het ontstaan van de fotografie meerdere malen dood werd verklaard (en overigens nooit verdwenen is). Zij leek overbodig te zijn geworden als oog op de wereld, omdat zij ‘slechts’ nog de subjectieve blik van de kunstenaar te bieden had. Het onvermogen van dit medium om de realiteit objectief weer te kunnen geven, verheft fotografie tot een kunstvorm. Julius